Uit onderzoek van het BIVV blijkt dat incidenten met vrachtwagens nog altijd drie keer ernstiger zijn dan andere ongevallen. Bovendien houdt een meerderheid van vrachtwagenbestuurders onvoldoende afstand. Constructeurs anticiperen met geavanceerde noodremsystemen.  Eerst het goede nieuws: het aantal vrachtwagenongevallen in ons land is op tien jaar tijd met 26 % gedaald. Nagenoeg de helft van de ongevallen gebeurt op autosnelwegen. Bovendien gaat het voor de helft om kop-staartbotsingen. Ook buiten de snelwegen gebeurt een groot deel van de aanrijdingen langs achter of langs de zijkant. Het gaat vaak om problemen met de zichtbaarheid, te wijten aan de dode hoek. Het BIVV concludeert verder dat ongevallen met vrachtwagens drie keer ernstiger zijn dan andere ongevallen. Nood aan noodremsystemen De vraag is nu wat de sector kan doen om deze statistieken te verbeteren. Daarvoor kijkt het BIVV in de eerste plaats naar het rijgedrag van vrachtwagenbestuurders. Uit een bevraging onder chauffeurs, die gehouden werd samen met UPTR, Febetra en TLV, blijkt dat niet voldoende afstand houden een belangrijk werkpunt is : 70 % van de chauffeurs geeft toe soms te kort op de voorligger te rijden. Dat is volgens het BIVV een mogelijke verklaring voor de vele kop-staartaanrijdingen. De transportsector stelt dat er blijvend aandacht moet gaan naar het sensibiliseren van chauffeurs, maar wijst ook op het potentieel van veiligere vrachtwagens, geheel in lijn met de Europese verordening EC 661/2009 die in 2015 van kracht werd. Deze verplicht een Lane Departure Warning System (LDWS) voor trucks met een bruto voertuiggewicht vanaf 3,5 ton. Luchtgeveerde trucks van meer dan 8 ton moeten ook beschikken over een Adaptive Emergency Braking System (AEBS). Dit systeem detecteert vanaf een snelheid van 15 km/u met behulp van een radar en een camera bewegende en stilstaande objecten op de weg. De technologie verwittigt de chauffeur bij een dreigende aanrijding met een visuele melding en een geluidssignaal. Als de chauffeur niet reageert, zal het systeem licht remmen (3 m/s²) om hem te alarmeren. Grijpt de bestuurder dan nog niet in, dan volgt een automatische noodstop (> 5 m/s²). Op die manier voorkomt AEBS een aanrijding of wordt de impact van een botsing beperkt. In fase 1 (sinds november 2015) moet de technologie de snelheid bij een dreigende botsing met een bewegend obstakel (met een snelheid van 32 km/u) met 50 km/u en bij een stilstaand obstakel met 10 km/u verlagen. Dat betekent een terugval tot respectievelijk 30 km/u en 70 km/u bij impact. In de tweede fase (vanaf november 2018) geldt de verordening voor alle lucht- en staalgeveerde voertuigen van meer dan 3,5 ton en mag de snelheid bij een botsing nog maximum 10 km/u bedragen bij een bewegend obstakel (met een snelheid van 12 km/u) en 60 km/u bij een botsing met een stilstaand object. Fabrikanten wijzen de weg  Critici vinden de verplichte snelheidsdaling te weinig ambitieus en hekelen ook het feit dat zwakke weggebruikers in de kou blijven staan. En dat terwijl de technologie voorhanden is. Zo lanceerde Mercedes-Benz in 2012 al zijn Active Brake Assist 3 (ABA 3), een noodremsysteem dat een noodstop uitvoert tot het voertuig volledig stilstaat, ook bij stilstaande obstakels. De intussen vier jaar oude ABA 3 gaat al verder dan wat de EU vanaf november 2018 voorschrijft, maar onlangs op IAA plaatste de Duitse constructeur met de nagelnieuwe ABA 4 een laatste orgelpunt bij deze evolutie: ABA 4 is de eerste noodremhulp met voetgangersdetectie. Ook Wabco wijst de weg naar meer veiligheid. De producent en aanbieder van voertuigtechnologie pakte dit najaar uit met OnGuardMAX. Dit AEB-systeem zorgt voor een volledige stilstand bij een nakende botsing met bewegende en stilstaande voertuigen. Met behulp van een hightech radar en een hogeresolutiecamera detecteert het op til zijnde kop-staartaanrijdingen en waarschuwt het de bestuurder met akoestische, visuele én haptische signalen. Als de chauffeur niet gepast reageert, voert OnGuardMAX zelfstandig een noodstop uit tot volledige stilstand. Klaar voor 2018 Ook andere constructeurs spannen zich in om hun AEB-technologie te optimaliseren. Karen Schulpzand van Volvo Group Trucks Belux: “Uniek aan ons systeem is dat bij gevaar voor een botsing naast luide geluidsignalen en de verplichte signalen op het dashboard, ook extra rode waarschuwingslampen op de voorruit worden geprojecteerd en niet op het dashboard. Wij willen dat de chauffeur zijn ogen op de weg houdt en niet wordt afgeleid.” Schulpzand voegt eraan toe dat Volvo zeker klaar zal zijn voor fase 2 van EC 661/2009. Eenzelfde geluid horen we bij DAF, MAN en Iveco. Het AEB-systeem op de nieuwe Eurocargo voorkomt botsingen met obstakels die met 12 km/u in dezelfde rijrichting rijden en slaagt erin om bij een dreigende aanrijding met een stilstaand object de snelheid met 20 km/u te verlagen voor de impact. Daarmee is ook Iveco al toekomstproof. Hetzelfde geldt voor Renault Trucks, dat in 2015 heeft beslist om zijn AEB-technologie onmiddellijk in overeenstemming te brengen met de eisen van 2018. Behoren kop-staartbotsingen binnenkort tot het verleden? Vraag is of met de doorbraak en evolutie van AEBS kop-staartbotsingen binnenkort tot het verleden behoren. “Dat kan geen enkele technologie garanderen”, stellen ze bij Scania. “AEB-systemen kunnen de intenties van de chauffeur en de andere verkeersdeelnemers nooit volledig voorspellen. Het oordeel en de ervaring van de chauffeur kunnen niet worden vervangen, zelfs niet door een uiterst intelligent ondersteuningssysteem. Maar mocht de chauffeur de controle verliezen, bijvoorbeeld als hij onwel wordt, dan kan het AEB-systeem een aanrijding voorkomen of de gevolgen ervan verzachten.” Scania zet dan ook volop in op de technologie en biedt AEBS aan op nagenoeg al zijn trucks met twee of drie assen (ook al is AEBS niet verplicht voor drieassige voertuigen). De Zweedse constructeur wijst er bovendien op dat er geen andere voertuiguitrusting vereist is om het systeem zijn werk te laten doen, maar dat de componenten van AEBS ook gebruikt worden door andere ondersteuningssystemen, zoals Adaptive Cruise Control (ACC) en Lane Departure Warning (LDW). Met andere woorden: uit kostenoogpunt is het dikwijls voordeliger om verschillende ondersteuningssystemen te combineren.

Chauffeur ontsnapt nipt aan drama dankzij AEBS

Bert Verbessem investeert met zijn transportbedrijf, dat vorig jaar overgenomen werd door Jost Group, al vanaf het prille begin in AEBS van Mercedes-Benz. Twee jaar geleden deed Verbessem samen met zeven andere vervoersfirma’s een oproep onder transporteurs om AEBS vervroegd te installeren.  “De technologie is voorhanden, dus waarom zou je wachten? Het kost misschien 4.500 euro per voertuig, maar als je een ongeval hebt, ben je vlug 5.000 euro kwijt, ook al wordt alles gedekt. Denk aan het tijdverlies, beschadigde goederen, om nog te zwijgen van het menselijke leed.” Toen Verbessem twee jaar geleden met een lading Coca-Cola over de ring rond Gent reed, kon hij aan den lijve ondervinden hoe AEBS werkt. “Er kwam een Porsche langszij die me de pas afsneed om nog snel de oprit te nemen. Alleen had hij de file niet gezien en geraakte hij er niet op tijd tussen. Ik heb een fractie van een seconde getwijfeld: uitwijken naar links waar het verkeer voorbij raasde, rechts draaien en inrijden op de file of rechtdoor gaan over de Porsche. Ik koos voor de laatste optie, maar net voordat ik wilde remmen, schoot het AEBS-systeem in werking en werd het remmanoeuvre automatisch uitgevoerd.” Wat volgde was onvoorstelbaar: “Ik kwam niet alleen tijdig tot stilstand, maar het systeem zorgde er dankzij de ingebouwde computer ook voor dat de lading perfect bleef liggen, zelfs na de weerslag!” Verbessem was lijkbleek en moest bekomen op de pechstrook. “Ik had met journalisten al tientallen keren zo’n remmanoeuvre uitgevoerd aan lage snelheid, maar nu reed ik 85 km/u op de R4. Maar ik heb zelf ervaren dat AEBS werkt. Collega-transporteurs verwijten me soms dat ik te veel vertrouw op technologie. Maar zelfs een goede bestuurder is hoogstens 80 % van zijn tijd helemaal gefocust. Als je even in je achteruitkijkspiegel kijkt, zie je niet dat er een voertuig stilstaat op de weg. Gelukkig is er dan AEBS!”